In dialoog met Sint-Lodewijk over digitale en sociale media

Jullie waren genomineerd voor de Mediawijs Awards 2021, maar hoe zijn jullie eigenlijk van start gegaan? 

Na een aantal situaties rond het gebruik van digitale en sociale media, zijn we samen met begeleiders tot de vaststelling gekomen dat er hierrond nog geen duidelijk beleid en gedeelde visie was binnen Sint-Lodewijk. 

Met het fiat van directie staken we met alle entiteiten (volwassenwerking, jongeren, kinderen, onze BuBaO en BuSo-school) de koppen bij elkaar. We richtten een werkgroep op: #TeamMediawijs. We hebben kinderen, jongeren, ouders en personeel bevraagd: wat loopt er mis, wat loopt er goed, waar loop je tegenaan, … vóór we dingen ontwikkeld hebben. De visietekst kwam er, en daarmee leek de kous aanvankelijk af. 

Maar in praktijk bleek veel méér nodig om effectief aan de slag te gaan. We begonnen met het uitwerken van een beleid. Insteek: het moet voor iedereen werkbaar zijn, en we willen elkaar versterken. Na veel overleg hadden we een eerste resultaat: het boekje Mediawijzer. Hierin bundelen we richtlijnen voor iedereen op Sint-Lodewijk.  Alleen in de volwassenenwerking gelden andere noden en bekijken ze het nog meer op individueel niveau. 

We werkten daarnaast ook twee tools uit. Daarvoor kregen we bij de Mediawijs Awards 2021 dan een nominatie. 

Bovenaan: de dialoog. Tussen kind en begeleider, maar ook dialoog met de ouders. Zij weten niet altijd wat hun kind allemaal doet met die smartphone. Daarom geven we het omgaan met digitale en sociale media ook een plaatsje in het handelingsplan: om dingen bespreekbaar te maken. 

Het is geen zwakte voor een begeleider om minder mee te zijn dan de jongere, maar net een toegangspoortje om er over in gesprek te gaan: “Wat doe je precies, leg mij dat ’s uit?” Dat zal veel meer uitnodigend zijn dan “Zit jij nu wééral op die gsm?!” 

Als begeleider hoef je helemaal geen expert te zijn op vlak van bv privacy, om toch alarmbellen te horen afgaan wanneer je de jongere vanalles ziet op zijn socials gooien. En dan is die dialoog opnieuw de kern.  

Hoe gebruiken jullie die tools concreet? 

Het zijn twee tools voor begeleiders. Ze vormen een dynamisch gegeven: op sociale media kan je al een Ontdekker zijn (en wat meer vrijheid hebben), terwijl je voor gamen bv nog een Starter bent omdat je je daar vaak helemaal in verliest of veel geld aan uitgeeft. Zo ontstaat een verfijnd beeld. 

We proberen dit heel levend te houden. De tools zijn gekend, en sommige begeleiders weten ons ook al te vinden als ze vragen hebben of ergens mee vast zitten. Eerste vraag is dan: waar zit die jongere? Is hij een Starter, Liefhebber, Ontdekker of Mediawijze? Teamleden die daar snel mee weg zijn en zelf nogal mediavaardig zijn, gaan de collega’s die nog wat minder mee zijn, meetrekken.  

Jullie zijn gestart met een werkgroep die voor een visietekst en tools heeft gezorgd. Is daarmee de belangrijkste doelstelling gerealiseerd of doen jullie nog meer? 

We proberen via andere projecten verder impulsen te geven.  

Zo is er een Sharepoint ontwikkeld voor jongeren in Sint-Lodewijk. Alle basisinfo over digitale en sociale media is daar op te vinden. Zeer toegankelijke info over Yubo bijvoorbeeld: wat is dat, waar let ik best op als ik dat gebruik, …? Wat is grooming? Hoe zorg ik voor mijn privacy? Een soort eerste, veilig platform om info te bekijken. Ook leerkrachten en begeleiders kunnen op dat platform.  

Daarnaast werkten we een vorming uit voor ouders, in samenwerking met Davy Nijs van Digisaurus.  Intern gaven we vorming rond sexting en cyberpesten naar aanleiding van een concrete situatie.  

Mensen weten ons informeel makkelijk te vinden met concrete vragen. Het gaat vooral over handvaten aanreiken, welke stappen kan je in een bepaalde situatie zetten? Zorgen dus dat begeleiders zich comfortabeler voelen om hier het gesprek over aan te gaan met de jongere. 

Het einde van de werkzaamheden van de werkgroep is wellicht nog niet in zicht? 

Als iets actueel is (bv hackers, of China beperkt het gamen bij jongeren) dan brengen we dat onder de aandacht van de leefgroepen, het kan voor begeleiders een aanknopingspunt vormen om met kinderen of jongeren in dialoog te gaan. Er komt ook een wisselbeker voor de meest mediawijze leefgroep van Sint-Lodewijk, om jongeren én begeleiders te stimuleren. 

De digitale wereld verandert zodanig snel, dat we onmogelijk stil kunnen blijven zitten. Er zijn altijd nieuwe vragen waar we mee een antwoord naar blijven zoeken. En hierdoor blijft het als thema heel sterk leven. 

Om de twee weken komen we anderhalf uur samen met de werkgroep. Waar we dachten om dit na een tijdje te kunnen afbouwen, zien we dat dit in praktijk totaal niet aan de orde is. Er zijn heel veel ideeën, maar ook concrete zaken die om een antwoord vragen. We briefen de directieraad regelmatig over waar we mee bezig zijn.  

’t Is tegelijk een beetje pionieren, en op die manier Sint-Lodewijk op de kaart zetten als het gaat over digitale en sociale media.  

Jullie richten zich heel sterk op wie in Sint-Lodewijk werkzaam is, krijgen ook meer en meer vragen vanuit de leefgroepen. Maar finaal is het op de kinderen en jongeren dat jullie werk impact heeft. Hoe merken jullie dat zelf? 

Aanvankelijk hing het sterk af van de leefgroep en wie er werkte of kinderen/jongeren met hun eigen vragen terecht konden. Wat we geprobeerd hebben is te zorgen voor een draad, voor houvast voor in eerste instantie de begeleiders zodat zij het gesprek kunnen en durven aangaan met hun kinderen en jongeren. 

Vanuit het perspectief van kinderen en jongeren vormt het een soort garantie: “nee, we hebben niet alle antwoorden op 1-2-3, maar we kunnen het er wel vlot met elkaar over hebben. Daar mag je zeker van zijn!” 

Het hangt ook steeds minder af van de leden van de werkgroep, er zijn door het werk van de voorbije jaren genoeg zaadjes gestrooid hier en daar zodat kinderen en jongeren bij hun eigen begeleiders terecht kunnen. Ook in de scholen zijn ze daar sterk op aan het inzetten (zowel in BuBao als in BuSo), in alle vakken zal het digitale een sterker aandeel krijgen. (Ook netetiquette krijgt daar dan aandacht.) Maar Karen blijft als mediacoach, samen met alle leden van de werkgroep, het aanspreekpunt voor al onze begeleiders die hier verder ondersteuning in willen 

Sociale media, je kan er de dag van vandaag niet meer om heen. We blijven er zijn voor onze cliënten, ouders en begeleiders om hen hier verder wegwijs in te maken en om de valkuilen samen aan te pakken!