Gezonde voeding als basisrecht, met een lege maag kan je niet leren
Scholen nemen een belangrijke rol in het aanleren van gezonde eetgewoontes van kinderen. Met het project “Lekker(s) Op School” is Stad Gent in acht kleuterscholen gedurende twee jaar lang met gezonde voeding aan de slag gegaan, waaronder 3 partners van de Taborgroep: Basisschool Klimrek, De Mozaïek en Dokata.
Het doel? De gezonde voedingsgewoontes bij schoolkinderen bevorderen, en onderzoeken welke invloed dit heeft op het welbevinden en kansen van kleuters. De onderzoeksresultaten zijn gekend.
Gezondheidsbewustzijn en voedingskeuzes spelen een steeds grotere rol.
Het project “Lekker(s) Op School” van Stad Gent, een samenwerking met HIVA-KU Leuven, HOGENT, Dienst Lokaal Sociaal Beleid en Onderwijscentrum Gent, onderzoekt hoe zoveel mogelijk kleuters toegankelijke, gezonde en duurzame maaltijden op school kunnen krijgen. Ze onderzoeken ook hoe betaalbare en gezonde voeding op school hun welbevinden en ontwikkelingskansen kan beïnvloeden. 665 kleuters uit acht Gentse scholen doen mee. Er werden verschillende scenario’s getest.
Organisaties in actie
Vrije Basisschool Klimrek is één van de 8 deelnemende scholen, daar eten alle kleuters al bijna 3 jaar lang elke middag een gratis gezonde, warme maaltijd. Voor de maaltijden doet de school een beroep op vzw Ateljee, een leverancier uit de sociale economie die werkt met lokale ingrediënten en inzet op gezonde verse maaltijden.
Anne Vereecken, pedagogisch directeur en Steven Dejongh, directeur schoolbeheer volgen het project samen op: “De kinderen krijgen een maaltijd, zonder vlees, waardoor alle kleuters en leerkrachten kunnen genieten van eenzelfde maaltijd. Zij tafelen gezellig in de klas. Dat zorgt voor samenhorigheid. We zijn als school gegaan voor de ‘pedagogische maaltijd’. Je koppelt het aan lesdoelen en zorgt ervoor dat de maaltijd ook steeds een boeiend leermoment is."
Ook Basisschool De Mozaïek deed mee. Zij kozen voor een creatieve benadering om gezonde voeding te bevorderen. Ze bieden een aanvulling op de meegebrachte brooddozen tijdens de lunch. Enkele voorbeelden van deze gezonde traktaties zijn bananenbrood met lassi en gesneden groenten met een smakelijke groentedip. Deze benadering bevordert niet alleen gezonde eetgewoonten, maar voegt ook een element van creativiteit en plezier toe aan de lunchtijd van de kinderen. Ze werkten daarvoor samen met Compaan, een sociale onderneming en ook partner van de Taborgroep.
Basisschool Dokata werkte een ander scenario uit. Zij verkenden 2 sporen. Ann Eerebout, directeur Dokata: “Ten eerste testen we het pimpen van de brooddoos met bijvoorbeeld extra groenten, fruit of een shake. Het pimpen van de brooddoos was voor ons echt een succes. Ze konden experimenten met voeding maar toch bleef de veiligheid behouden doordat ze hun eigen brooddoos meebrachten. Kinderen kijken extra uit naar de lunch.
Het tweede spoor was een warme maaltijd voor degene die aan een bepaalde voorwaarde voldoen, bijv. als je een school- of zorgtoeslag krijgt of bij sociaal tarief. De warme maaltijd voor een selectie kinderen vonden we enerzijds stigmatiserend en anderzijds gaf het ook veel administratief werk.”
De resultaten
Wat is de belangrijkste vaststelling? Ides Nicaise (HIVA-KU Leuven) legt uit “Scholen die aan de slag gingen met de selectieve toepassingen, waarbij alléén kansarme gezinnen korting krijgen voor een warme maaltijd, zijn minder effectief. Scholen die daarentegen inzetten op een brede toepassing, met een gelijke benadering, krijgen de kans om een breed pedagogisch beleid te ontwikkelen met een grotere impact op sensibilisering en gezondheidseducatie. Het eetmoment wordt een leermoment. Dat scenario kost meer, maar zeker in scholen met veel kansarme leerlingen wegen de voordelen op tegen de kostprijs, op korte én lange termijn.“
“Uit het onderzoek blijkt dat gezonde maaltijden ook een positieve impact hebben op het eetpatroon van kleuters thuis. Deelnemende kleuters zijn bovendien minder vaak afwezig op school. Ouders merken een positieve impact op hun budget omdat de schoolfacturen gedaald zijn.”
En wat nu? Een gratis maaltijd voor alle kleuters?
Het onderzoeksteam beveelt een universeel aanbod voor alle kinderen aan. Ook belangrijk is een focus op eetbeleving, begeleiding bij de maaltijd, het sensibiliseren van ouders en het ontwikkelen van een eet- en leerklimaat. Als het van Stad Gent afhangt wordt dit beleid doorgetrokken, want “met een lege maag kan je niet leren, gezonde voeding is een basisrecht. Met het aanbieden van deze maaltijden verbeterde zowel de aanwezigheid op school als de taalvaardigheid van kleuters. Kinderen proeven ook meer en eten gezonder”, licht Evita Willaert, schepen van Onderwijs, toe. Rudy Coddens, schepen van Sociaal beleid & Armoedebestrijding, Gezondheid & Zorg, Seniorenbeleid en Financiën, “Ik ben bijzonder blij met zo’n brede coalitie ‘of the willing’ tegen armoede. We trekken dit – als het van ons afhangt- door naar de volgende legislatuur.” De 8 scholen krijgen nog dit schooljaar en volgend schooljaar verder subsidies om het project verder te implementeren.
De inspanningen van deze scholen zijn een inspirerend voorbeeld van hoe scholen actief kunnen bijdragen aan het promoten van gezonde eetgewoonten en het creëren van een gezonde toekomst voor jonge generaties. De Taborgroep ondersteunde het project ‘Lekkers op School’ en zette hier nu en in de nabije toekomst graag haar schouders onder.
Foto: Schepenen Evita Willaert, schepen van Onderwijs, en Rudy Coddens, schepen van Sociaal beleid & Armoedebestrijding, nemen een kijkje in de klas tijdens de maaltijd.
Wil je meer weten?
“Ja, soms groeit er een boom in de woestijn. Gelukkig maar. Maar dat wil niet zeggen dat alle andere zaadjes lui zijn of niet genoeg wilskracht hebben. Zij missen gewoon de omgeving om uit te groeien tot een mooie boom. Een boom waar we nochtans allemaal de vruchten zouden kunnen plukken”, vertelt Noël Slangen over kinderarmoede en hoe belangrijk het is om op alle niveaus hieromtrent te werken. Dit spoor verkennen we graag verder met de Taborgroep. Omdat ondernemen een manier is om verandering te brengen en daartoe nodigt het boek uit.
Boektip: ‘Het DNA van kinderarmoede’. Door Noël Slangen en Peter Adriaenssens. Met de steun van Netwerk tegen Armoede en Koning Boudewijnstichting. De opbrengst van dit boek gaat naar de strijd tegen kinderarmoede.
Het DNA van kinderarmoede - Davidsfonds.be
Bekijk alle info over het project Lekker(s) Op School op de website van Stad Gent.
